مجله پزشکی ثنا

منظور از خارش مقعدی (anal itching) تحریک پوست اطراف مقعد و یا داخل آن است. از آنجایی که مقعد ناحیه ای حساس است هر عامل میتواند باعث تحریک و خارش آن شود. بنابراین خارش یکی از شایع ترین علائم بیماریهای مقعدی و گوارشی است. این مشکل علت های بسیار زیادی دارد و برای تشخیص دقیق باید به پزشک مراجعه کنید. بعد از تشخیص دقیق، درمان متناسب با علت بیماری انجام میشود.

علت خارش مقعد چیست؟

به طور کلی می توان گفت هر عاملی که باعث تحریک اعصاب مقعد شود، میتواند علت خارش مقعد باشد. بنابراین از مهمترین علل این شرایط می توانیم به این موارد اشاره کنیم:

بواسیر یا هموروئید

بیماری بواسیر (هموروئید) شایع ترین بیماری مقعدی و نیز اصلی ترین دلیل خارش مقعد است. بیماری بواسیر به تورم یا برجستگی دیواره سیاهرگ های کانال مقعد و یا خارج از آن بر روی دریچه مقعد گفته میشود. ایجاد زائده در مقعد باعث میشود، بیمار نتواند به طور کامل را شسته و تمیز نماید، در نتیجه دچار خارش میشود.

علت این بیماری وارد شدن فشار زیاد به مقعد در اثر عواملی مثل رابطه مقعدی، یبوست، بارداری، زایمان، بی تحرکی و … است. از علائم بواسیر میتوانیم به این موارد اشاره کنیم:

• درد مقعد
• خونریزی یا خون در مدفوع
• خارش و سوزش مقعد
• بیرون زدن زائده های گوشتی از مقعد
• احساس ناکامل بودن دفع

شقاق یا فیشر

شقاق (فیشر) دومین بیماری شایع نشیمنگاهی است که می تواند با خارش شدید مقعد همراه باشد. شقاق زخم یا ترک عمیقی است که در عضله مقعد ایجاد میشود. این زخم در ناحیه ای حساس واقع شده است، تماس مدفوع یا این زخم باعث ایجاد خارش و سوزش میشود.

علت شقاق هم مثل بواسیر وارد شدن فشار شدید به عضله و کشش عضله در اثر عواملی مانند یبوست، بارداری، زایمان و … است. از دیگر علائم این بیماری میتوانیم به این موارد اشاره کنیم:

• درد مقعد
• خارش و سوزش
• خونریزی یا خون در مدفوع
• ایجاد یک زخم طولی و عمیق در عضله مقعد

بی اختیاری مدفوع

بی اختیاری مدفوع می تواند در اثر ابتلا به مشکلات مختلفی روی دهد. این وضعیت موجب میشود، بیمار توانایی کنترل دفع مدفوع را نداشته باشد.

بی اختیاری مدفوع می تواند در نتیجه ی آسیب مقعد بعد از جراحی، زایمان، رابطه مقعدی و پرتو درمانی ایجاد شود. اگر فردی به این مشکل دچار شود به علت وجود ترشحات در ناحیه ی مقعد همیشه در معرض ابتلا به بیماری خارش مقعد می باشد.

از دیگر علائم این وضعیت می توانیم به این موارد اشاره کنیم :

• بی اختیاری در کنترل گاز روده و مدفوع
• فوریت در اجابت مزاج
• بوی بد مقعد

رژیم غذایی

یکی از ساده ترین علت های خارش رژیم غذایی نامناسب است. بسیاری از غذاهایی که ما در طول روز مصرف می کنیم می تواند در تحریک و ایجاد خارش مقعد تاثیرگذار باشند. از خوراکی هایی که باعث خارش میشوند، میتوانیم به این موارد اشاره کنیم :

• غذاهای تند
• نوشابه
• ترشیجات
• سس
• مرکبات
• چای

انگل کرمک

کرمک از دیگر دلایل شایع ابتلا به بیماری خارش مقعد کرمک است. کرمک یک نوع انگل پوستی است که در کودکان شایع تر می باشد. این انگل که حدود ۱۳ میلی متر طول دارد و در ناحیه انتهایی روده زندگی می کند. انگل کرمک از طریق تخم و به وسیله غذای آلوده به بدن فرد منتقل می شود. انگل کرمک شبانه که فرد خواب است از مقعد خارج شده و در اطراف دهانه ی آن شروع به تخم ریزی می کند. این مسئله باعث ایجاد خارش در فرد می شود. یکی از موارد شایع وجود خارش در مقعد کودکان کرمک می باشد.

عفونت قارچی مقعد

عفونت های قارچی این عفونت قارچی کاندیدا نام دارد. این عارضه در اثر رشد غیر قابل کنترل قارچ ها در مقعد ایجاد میشود. اصلی ترین علامت رشد قارچ ها خارش پوست این ناحیه است.

این مسئله به دلایل مختلفی ایجاد می شود اما زمینه ی اصلی آن مرطوب بودن ناحیه مقعد است. اغلب این مشکل برای ورزشکاران ایجاد می شود. افرادی که مجبورند در منطقه ای گرم کار کنند نیز مستعد ابتلا به عفونت های قارچی می باشند.

از دیگر علائم این وضعیت میتوانیم به این موارد اشاره کنیم:

• خارش شدید
• سوزش مقعد
• ترشحات مقعدی
• التهاب پوستی

زگیل تناسلی

زگیل تناسلی شایع ترین بیماری مقاربتی است، که در اثر ابتلا به نوع ویروس به به اچ پی وی ایجاد میشود. ویروس hpv در طی مقاربت جنسی از یک فرد به فرد دیگر منتقل میشود. این ویروس باعث میشود، زائده های گوشتی کمی تیره تر از پوست در نواحی تناسلی مثل مقعد ایجاد شوند. این زائده معمولاً خارش دارند، بنابراین یکی از علت های خارش مقعد بیماری زگیل تناسلی است.

کلینیک نوین - مطلب خارش مقعدی